1 października obchodzimy Światowy Dzień Osób Starszych - ustanowiony rezolucją ONZ w 1990 r. Każdego roku dzień ten jest obchodzony pod nowym hasłem, które daje możliwość odzwierciedlenia aktualnych wyzwań i pogłębienia działań podejmowanych w ramach planowanych inicjatyw. Im więcej wiemy o starości, tym łatwiej nam rozumieć samych siebie i innych. Jak więc jest z tą starością? Kiedy się zaczyna? Czym się objawia? Co sprzyja akceptacji upływającego czasu? Jak zachować pogodę ducha? O czym warto pamiętać będąc dziadkiem lub babcią?
W słowniku języka polskiego słowo "senior" określa najstarszego wiekiem członka rodziny lub rodu, jak i osobę w wieku emerytalnym, odnosząc się do szerokiej i zróżnicowanej grupy wiekowej. Za dolną granicę starości umownie przyjmuje się 65 lat, osoby w wieku 65 – 75 lat zalicza się do starszego wieku, 76 – 85 lat do wieku podeszłego, powyżej 85 roku życia to osoby sędziwe czy długowieczne. „Wiek okołoemerytalny” odnosi się do przedziału pomiędzy 50 a 70 rokiem życia, kiedy najwięcej osób opuszcza rynek pracy. Emerytura jest wieloaspektowym zjawiskiem społecznym, które opiszemy na czterech powiązanych ze sobą wymiarach: zdrowotnym, psychologicznym, ekonomicznym i społecznym.
Świadomość zbliżającego się czasu przejścia na emeryturę często wywołuje stres, mocno zagrażający zdrowiu fizycznemu i psychicznemu. Zakończenie pracy zawodowej, pogarszające się zdrowie, trudności z wykonywaniem codziennych czynności, utrata pozycji głowy rodziny mogą pogarszać nastrój, a nawet doprowadzić do depresji. Depresja jest najczęstszym w tym wieku zaburzeniem psychicznym, dotykającym szczególnie osoby samotne, czy też niesamodzielne, osoby uzależnione od pomocy innych. Częstym zjawiskiem w grupie seniorów są również smutek, zmęczenie, kłopoty ze snem, brak nadziei na przyszłość oraz drażliwość.
Bycie seniorem to również podejmowanie nowych ról społecznych, z których jedne wydają się wymarzone, stwarzające szansę na realizację odkładanych planów; inne napawają obawami i lękiem. Zakończenie aktywności zawodowej oznacza ograniczenie kontaktów ze współpracownikami, uwaga seniorów kierowana jest na pomocą dorosłym zwykle dzieciom, wsparcie w wychowaniu wnuków. Dla osób starszych kontakty z rodziną są źródłem równowagi emocjonalnej oraz psychicznej.
Warto pamiętać o zachowaniu równowagi pomiędzy pomaganiem najbliższym, a własnym życiem, rozwijaniem pasji, rozwojem, kształceniem się, spędzaniem wolnego czasu tak w sposób, jaki się pragnie. Coraz większym problemem współcześnie staje się zanik rodzin wielopokoleniowych, a co się z tym wiąże - poczucie zbędności czy niepotrzebności, przyspieszający proces starzenia się, rezygnacji i degradacji. W przypadku osób starszych, samotnych, bardzo istotna jest aktywność społeczna - uczestniczenie w życiu społeczności lokalnych, wolontariat czy edukacja w ramach Uniwersytetów Trzeciego Wieku.
